«Αν βάζατε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να διαχειρίζεται την έρημο Σαχάρα, σε πέντε χρόνια θα υπήρχε έλλειψη άμμου.» (Milton Friedman)- Δεν είναι ανέκδοτο. Είναι ο κανόνας. Αν το κράτος αναλάβει να φροντίσει κάτι, στο τέλος αυτό θα λείπει. Στην Ελλάδα, όπου όλα είναι θέμα «κρατικής μέριμνας», λείπει ακόμα και το αυτονόητο: η σκιά. Ναι, αυτή η φυσική, απλή, ανέξοδη σκιά που δίνει ένα δέντρο, έχει γίνει πολυτέλεια.
Στα Τρίκαλα, κάθε καλοκαίρι, οι δρόμοι βράζουν. Η άσφαλτος φτάνει στους 70 βαθμούς, οι πλατείες γίνονται αφιλόξενες, τα καταστήματα βλέπουν πελάτες να αποφεύγουν να περπατούν στον καύσωνα. Οι κάτοικοι ανοίγουν τα κλιματιστικά από νωρίς, πληρώνοντας λογαριασμούς που θα ήταν σημαντικά χαμηλότεροι αν υπήρχε η στοιχειώδης φύτευση. Δεν μιλάμε για κάποια ακριβή, σύνθετη υποδομή. Μιλάμε για δέντρα.
Ξέρετε πόση διαφορά θερμοκρασίας έχει ένας σκιασμένος δρόμος σε σχέση με έναν ακάλυπτο; Τουλάχιστον 7 βαθμούς στον αέρα και μέχρι 10 βαθμούς συνολικά στην πόλη. Σε οικονομικό επίπεδο, για μια πόλη σαν τα Τρίκαλα, μιλάμε για εξοικονόμηση ενέργειας που αγγίζει το 1,5 εκατομμύριο ευρώ τον χρόνο. Λεφτά που σήμερα χάνονται εξαιτίας μιας ανύπαρκτης πολιτικής και ενός δήμου που δεν σκέφτεται στρατηγικά.
Θέλετε παράδειγμα προς μίμηση; Η γαλλική Hyères έχει βρει το μυστικό: τεχνογνωσία, σωστά φυτά, χαμηλή συντήρηση, υψηλή αποτελεσματικότητα. Τόσο απλά. Εκεί οι φοίνικες, τα πλατάνια και οι ελιές είναι μέρος μιας συνολικής στρατηγικής φύτευσης που μειώνει δραματικά τη θερμοκρασία και βελτιώνει τη ζωή των κατοίκων. Δεν είναι κάτι δύσκολο. Αλλά απαιτεί λογική. Αυτή που στην Ελλάδα σπανίζει.
Στα Τρίκαλα, αντίθετα, το κάθε δέντρο μοιάζει με εμπόδιο μπροστά από τη βιτρίνα, το κόβουμε εύκολα χωρίς δεύτερη σκέψη. Η δημοτική αρχή φυτεύει χωρίς πλάνο, συχνά τα λάθος δέντρα, στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή. Το αποτέλεσμα είναι δρόμοι χωρίς ενιαία εικόνα, πόλη χωρίς ταυτότητα, δημόσιοι χώροι που μοιάζουν με κακοσχεδιασμένες καρικατούρες.
Θα μου πείτε, «μα τι περιμένεις, να τα κάνει όλα ο Δήμος;» Όχι. Το αντίθετο. Αυτό που λέω είναι πολύ πιο απλό, πολύ πιο οικονομικό και αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματικό: Να αφήσει ο Δήμος την ιδιωτική πρωτοβουλία να λειτουργήσει. Να σταματήσει να είναι ο γραφειοκρατικός δυνάστης που λέει συνεχώς «όχι», και να γίνει ο συντονιστής που επιτρέπει και διευκολύνει.
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στη φύτευση και σκίαση των ελληνικών πόλεων είναι η αντίληψη ότι μόνο το κράτος μπορεί να κάνει κάτι. Όταν όλα περνάνε από επιτροπές, εγκρίσεις και κρατικό προϋπολογισμό, τα πιο απλά πράγματα θέλουν χρόνια και τελικά γίνονται λάθος. Αν όμως ανοίξει ο δρόμος της ιδιωτικής συμμετοχής, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και άμεσα.
Ο ιδιώτης καταστηματάρχης έχει κάθε λόγο να θέλει δέντρο μπροστά από το κατάστημά του. Σκιά σημαίνει πελάτης. Σκιά σημαίνει τραπέζια που δεν «ψήνονται» στον ήλιο. Σκιά σημαίνει μεγαλύτερη παραμονή, περισσότερη κατανάλωση, πιο φιλικό περιβάλλον. Δεν χρειάζεται κρατική παρέμβαση. Χρειάζεται ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο: τι δέντρο μπορεί να φυτευτεί, σε ποια απόσταση, με ποια τεχνικά χαρακτηριστικά. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει η αγορά.
Ο ιδιοκτήτης πολυκατοικίας θέλει πεζοδρόμιο με φύτευση και σκιά. Αυξάνει την αξία του ακινήτου του, την ποιότητα ζωής του, μειώνει τη θερμοκρασία γύρω του. Δεν θα το κάνει ποτέ μόνος του αν πρέπει να πάει σε τρεις υπηρεσίες και να παρακαλάει για έγκριση. Αλλά θα το κάνει αμέσως αν υπάρχει μία ψηφιακή πλατφόρμα, ένα «δέντρο με το κλειδί στο χέρι», όπως λέμε στην οικοδομή.
Ο ιδιωτικός τομέας, με τις σωστές οδηγίες, μπορεί να μεταμορφώσει μια ολόκληρη πόλη χωρίς να επιβαρυνθεί ο δημοτικός προϋπολογισμός. Αν ο Δήμος θεσπίσει ελαφρά ανταποδοτικά κίνητρα — όχι απαραίτητα χρηματικά αλλά και σε μορφή δημόσιας αναγνώρισης ή ελαφράς προτεραιότητας σε εγκρίσεις — θα ενεργοποιήσει δυνάμεις πολύ μεγαλύτερες από τις δικές του.
Δεν χρειάζεται να τα ανακαλύψουμε όλα από την αρχή. Μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια επίσημη αδελφοποίηση του Δήμου Τρικκαίων με την πόλη της Hyères, που έχει εφαρμόσει με επιτυχία τέτοια μοντέλα αστικής φύτευσης και διαμόρφωσης δημόσιων χώρων. Αφού πάρουμε τεχνογνωσία και πρακτικές οδηγίες από εκεί, ο Δήμος θα μπορεί αρχικά να πραγματοποιήσει πιλοτικά φυτεύσεις και αναπλάσεις με τα κατάλληλα είδη φυτών και δέντρων, να υπολογίσει με ακρίβεια τις ανάγκες συντήρησης και το κόστος τους, και στη συνέχεια να θέσει σαφή και κατανοητά πλαίσια και προδιαγραφές.
Έτσι, θα δοθεί η δυνατότητα στους ιδιώτες, τους καταστηματάρχες και τους κατοίκους να αναλάβουν δράση, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια. Έχοντας στα χέρια τους ξεκάθαρες οδηγίες και πρότυπα από μια πόλη που έχει ήδη πετύχει, οι πολίτες των Τρικάλων θα μπορούν εύκολα, γρήγορα και αποτελεσματικά να κάνουν πράξη αυτό που το κράτος αδυνατεί χρόνια τώρα: να δημιουργήσουν έναν βιώσιμο, ανθρώπινο και φιλικό προς όλους αστικό χώρο.
Η σκιά δεν είναι πολυτέλεια. Είναι δημόσιο αγαθό που μπορεί και πρέπει να παρέχεται από ιδιωτικές πρωτοβουλίες μέσα σε ένα λογικό πλαίσιο. Δεν λείπουν οι λύσεις. Λείπει η λογική να τις εφαρμόσουμε. Και αυτή τη λογική, ας την απαιτήσουμε εμείς, οι πολίτες.
Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;
Διαθέσιμο στο Google Play
