Κ. Τζαβέλλας: «Στον πόλεμο καμιά φορά χάνει και αυτός που τον κέρδισε»

Πρόβλεψη στις αρχές του 2022 από τον πρόεδρο των ΗΠΑ ότι η Ρωσία θα εισβάλλει στην Ουκρανία. Η Ρωσία μέσω του προέδρου της επικαλείται άσκηση μεγάλης κλίμακας. Οι Ολυμπιακοί αγώνες αρχίζουν, ο Αμερικανός Πρόεδρος συνεχίζει τις προειδοποιήσεις σαν κάτι να γνωρίζει. Η ανάπτυξη των ρωσικών δυνάμεων συνεχίζεται, το σενάριο της άσκησης περιλαμβάνει επίθεση από την Δύση λέει η Ρωσία. Ο πλανήτης γελάει με τον τρόπο που ο Biden επιμένει για την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία. Πολλοί νομίζουν ότι είναι ένα σχεδιασμένο σενάριο άσκησης. Οι ρωσικές δυνάμεις κάτι περιμένουν. Ναι, ο Πούτιν είναι τόσο τυπικός που περιμένει το τέλος των Ολυμπιακών αγώνων για να ξεκινήσει την άσκηση. Μόνο που δεν είναι άσκηση αλλά πραγματική εισβολή σε ξένο κυρίαρχο κράτος. Και ο Αμερικανός Πρόεδρος επιβεβαιώνεται «δεν σας τα έλεγα». Όλο αυτό το χρονικό διάστημα η Ουκρανία προσπαθούσε να καταλάβει αν όλα αυτά που άκουγε από τα διεθνή ΜΜΕ είναι αλήθεια. Ούτε κατά διάνοια να σκεφθεί αύξηση ετοιμότητας, επιστράτευση, κάλεσμα των ουκρανών που ζουν στο εξωτερικό. Για «γέλια». Και όταν τα ρωσικά στρατεύματα εισβάλουν στην Ουκρανία η πολιτική ηγεσία της χώρας υπό τον ανεκδιήγητο πρόεδρο Ζελένσκι βγήκε στα κανάλια και ζητούσε βοήθεια. Κύριε Ζελένσκι «Η τέχνη του πολέμου μας διδάσκει να ΜΗΝ στηριζόμαστε στην πιθανότητα ότι ο εχθρός δεν θα έρθει αλλά (να στηριζόμαστε) στην ετοιμότητά μας να τον υποδεχτούμε (όπως πρέπει) όχι στην ευνοϊκή υπόθεση ότι δεν θα επιτεθεί αλλά μάλλον στο γεγονός ότι έχουμε κάνει τη θέση μας απρόσβλητη» (Sun Zu). Φαίνεται, εν τω μεταξύ, ότι κάποιος μίλησε στον Ουκρανό πρόεδρο για επιστράτευση και την διέταξε μετά την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων. «Γέλιο» και ταυτόχρονα αρχίζει το κλάμα. Ανταποκρίσεις ασχέτων οι οποίοι δεν έχουν την γνώση του σύγχρονου πολέμου, που δεν γνωρίζουν ότι η εικόνα των Media είναι παραπλανητική, που βλέπουν μία τετράδα ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών σε παρέλαση, χωρίς οπλισμό, σε βίντεο στο διαδίκτυο και τα παρουσιάζουν ως αεροσκάφη που πάνε ή επιστρέφουν από αποστολή. Οι Ουκρανοί ναρκοθετούν εισόδους στο Κίεβο και σε άλλες πόλεις και επιτρέπουν δημοσιογράφους να παίρνουν εικόνα real time και να τις μεταδίδουν στις χώρες τους. Το Κίεβο δέχεται νυκτερινές επιθέσεις και ο φωτισμός στους δρόμους είναι αναμμένος. Απίστευτες εικόνες. Δήθεν έμπειροι στρατιωτικοί αναλυτές σε όλα κανάλια αναλύουν την κατάσταση όπως στον 1^ο παγκόσμιο πόλεμο. Βέβαια οι εξελίξεις ήταν, είναι ραγδαίες και το κλάμα στην Ουκρανία θα συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Με την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων από τον Biden, είχαμε επισημάνει (Η επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ απαιτεί επαναχάραξη της ελληνικής στρατηγικής – Militaire.gr) ότι ο εμπειρότατος αυτός πολιτικός, 79 ετών, αποστολή έχει την επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ. Η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων και το τέλος της συμμετοχής τους σε στρατιωτικές επιχειρήσεις σε οποιοδήποτε μέρος της υφηλίου, η «παλιννόστηση» των δυνάμεων αυτών, ήταν η πρώτη κίνηση που έπρεπε να γίνει πριν την επαναχάραξη της στρατηγικής. Οι αλλαγές αυτού του είδους  απαιτούν ηρεμία και κινήσεις μη επιχειρησιακές εκ του μακρόθεν.  

Επαναχάραξη στρατηγικής των ΗΠΑ σε ποιους τομείς;

Η οικονομική αποδόμηση της Κίνας. Αυτό απαιτεί χρόνο.

Ρωσία, η πυρηνική απειλή οι διαφωνίες της οποίας θα λαμβάνονται πάντα υπόψη.

Η κλιματική αλλαγή. Το θέμα αυτό θα εμπλέξει όλη την υφήλιο σε πολλούς τομείς, με σημαντικότερο αυτό της ενέργειας και της παραγωγής τροφίμων. Οι διαφωνίες και οι επιπτώσεις σε πολλές χώρες θα είναι μεγάλες.

Το θέμα της τρομοκρατίας, θα είναι πάντα στο «κάδρο» και θα αντιμετωπίζεται με επιλεκτικές επιχειρήσεις και όχι πολέμους.

Η Μέση Ανατολή θα λύσει τα θέματα που την απασχολούν μόνη της με τη βοήθεια συμμαχιών και οργανισμών.

Το ΝΑΤΟ απλώς θα υπάρχει για εμάς (ΗΠΑ).

Η Ευρώπη θα αναγκαστεί να οικοδομήσει την εξωτερική της ασφάλεια και άμυνα.

Για την εσωτερική της ασφάλεια (οι ΗΠΑ) ως ανεξάρτητο κράτος θα φροντίσει τα του οίκου της.

Στη συνέχεια οτιδήποτε ακολουθεί σχετίζεται με την επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ που αναφέρουμε παραπάνω και δεν είναι τυχαία.

Σημειώσαμε ότι μετά την παλιννόστηση των αμερικανικών δυνάμεων από όλη την υφήλιο, οι ΗΠΑ, μόνο σε επιλεκτικές επιχειρήσεις θα ελάμβαναν μέρος, όπως αυτή στις αρχές Φεβρουαρίου με την δολοφονία του αρχηγού του Ισλαμικού κράτους Qurayshi στην επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας. 

Αρχές του 2022 οι ΗΠΑ με ένα non paper εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα του αγωγού East Μed,  έργο 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων αλλά «αντίθετο με το κλίμα» και απέσυραν την υποστήριξη τους αν και είχαν ενταχθεί στην περιφερειακή συνεργασία 3+1, Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος + ΗΠΑ. Επιπρόσθετα τόνισαν ότι ο αγωγός αποτελεί πηγή έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος αναφέρθηκε «στην έλλειψη της οικονομικής και εμπορικής βιωσιμότητας του έργου» παρά του ότι υπήρχε μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ και «επιβεβαίωνε ότι το έργο είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο και εμπορικά ανταγωνιστικό». Οι τρείς εταίροι δυσαρεστήθηκαν από την εξέλιξη αυτή, κανένας όμως δεν έδωσε συνέχεια. Για την απόφασή τους αυτή οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι στις προτεραιότητες πλέον όλων πρέπει να είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναφέροντας ως παράδειγμα την διασύνδεση EuroAsia Interconnector που συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ευρώπης επιτρέποντας εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον. Βέβαια οι εξελίξεις θα δείξουν αν η απόφαση αυτή του Αμερικανού Προέδρου είναι σωστή. Δεν χρειάζεται να αναφερθεί ότι από την ματαίωση του East Med χαμένη είναι η Ευρώπη και κερδισμένη η Τουρκία η οποία προσπαθούσε να ενταχθεί και αυτή στο πρόγραμμα ή να το ματαιώσει. 

Τα τελευταία τριάντα χρόνια οι εμπορικές-οικονομικές σχέσεις ΕΕ και Ρωσίας έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις. Η ρωσική επιχειρηματικότητα έχει διεισδύσει στα κράτη μέλη σε μεγάλο βαθμό. «Καθώς οι σχέσεις θερμαίνονται, αίρονται οι περισσότεροι εμπορικοί φραγμοί, χαλαρώνουν οι κανονισμοί, αυξάνονται τα ταξίδια και ο τουρισμός εξελίσσοντας μία νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας». Αυτό φοβούνται οι ΗΠΑ. Και βέβαια όταν χαλαρώνει η ασφάλεια, όταν δεν υπάρχει ούτε φαίνεται απειλή, γιατί να επενδύσεις στην άμυνα; Για ποιό λόγο να επενδύσει η έχουσα το γενικό πρόσταγμα στην ΕΕ, Γερμανία, στην άμυνα; Αισθάνεται κάποια απειλή και δεν το γνωρίζουμε; Ο πρώην καγκελάριος της, Γκέρχαρντ Σρέντερ, κατέχει μία από τις υψηλότερες θέσεις στην Ρωσική εταιρεία ενέργειας Rosneff και στις εταιρείες αγωγών Nord Stream 1,2. Οι εμπορικές σχέσεις της Γερμανίας με την Ρωσία είναι απίστευτες. Η Ρωσία δεν αποτελεί απειλή για την Γερμανία. Ποια είναι τα σύγχρονα όπλα που διαθέτουν οι ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας; Ποιά είναι τα μαχητικά της αεροσκάφη; Ποιο είναι το σύγχρονο αμυντικό σύστημα αεράμυνας και ποιοι είναι οι βαλλιστικοί πύραυλοι και τα όπλα ακριβείας που φέρονται από τα μαχητικά της; Ένα μεγάλο τίποτε. Το μόνο που κάνει τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι να κάνει business πουλώντας τεθωρακισμένα, υποβρύχια, διάφορα όπλα στην Ελλάδα, στην Τουρκία, κρατώντας πάντα καθαρή στάση υπέρ της γείτονος. Γιατί να επενδύσει στην άμυνα η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία; Υπάρχει εχθρός και δεν τον βλέπουμε; Εάν τα τελευταία 30 χρόνια η χώρα μας επένδυε στην ασφάλεια και άμυνα τα ίδια ποσοστά του ΑΕΠ, όπως αυτά που επενδύει η Γερμανία, θα είχε την δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τον East Med μόνη της. 

Την περίοδο των προειδοποιήσεων του Biden για ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μεσολάβησαν πολλές συνομιλίες μεταξύ ευρωπαίων ηγετών με τον αμερικανό και ρώσο πρόεδρο για την αποφυγή της εισβολής. Από την αρχή αυτών των συνομιλιών ο Biden και οι ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποιούσαν την Ρωσία για οικονομικές κυρώσεις, οι οποίες τελικά εφαρμόστηκαν και αφορούσαν το κράτος της Ρωσίας και δισεκατομμυριούχους ρώσους επιχειρηματίες, οι εταιρείες των οποίων έχουν τεράστιες επενδύσεις σε όλα τα κράτη της ΕΕ, μηδέ εξαιρουμένης της χώρας μας. Στις επαφές του ο Biden δέχονταν προτάσεις για διάφορες κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν έδειχνε όμως ικανοποιημένος γιατί δεν είχε ακούσει ακόμη αυτό που τόσο επιθυμούσε. Τελικά του το έδωσε ο νέος καγκελάριος Όλαφ Σολτς μία ημέρα πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ήταν η ματαίωση λειτουργίας του Nord Stream 2. Αυτός ήταν ο μεγάλος πόθος του αμερικανού προέδρου και εκπληρώθηκε. Και αμέσως μετά, την ίδια ημέρα, η ανακοίνωση από τον Όλαφ Σολτς ότι η Μπούντεσταγκ έλαβε  απόφαση η Γερμανία να επενδύσει στην άμυνα, εκατό δισεκατομμύρια ευρώ. Τι έγινε; Βρέθηκε εχθρός σε ένα μήνα; 

Τι σημαίνει όμως Nord Stream 2; Ο αγωγός Nord Stream 2 αποτελεί τον μεγάλο φόβο των ΗΠΑ. Θεωρούν ότι ο αγωγός θα αυξήσει την επιρροή της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή πολιτική. Ο αγωγός έχει μήκος 1230 χιλιόμετρα, ξεκινάει από το Ust-Luga Ρωσίας, ακολουθεί ακριβώς τον Nord Stream 1 στην Βαλτική θάλασσα και καταλήγει στο Greifswald της Γερμανίας. Είναι ένα έργο της ρωσικής Gazprom σε μεγάλο ποσοστό και πολλών ευρωπαϊκών εταιρειών, που κόστισε 11,6 δισεκατομμύρια δολάρια, έχει ολοκληρωθεί και βρίσκεται στο στάδιο της τελικής πιστοποίησης. Η Γερμανία απέφυγε την κατασκευή του αγωγού στο έδαφος για θέματα ασφαλείας του αγωγού αλλά και για απώλειες σε ενοίκια που θα πλήρωνε στα κράτη που θα περνούσε.  Σημειώνεται ότι η Γερμανία με τον Nord Stream 2 θα είχε στην ΕΕ μεγάλο ενεργειακό πλεονέκτημα και καθόλου απίθανο να πουλούσε αέριο σε άλλα κράτη μέλη. Χαμένη για δεύτερη φορά μέσα σε δύο μήνες η ΕΕ. Πολύ σοβαρή «ήττα» στην ενέργεια. 

Να επανέλθουμε όμως στην πρώτη παράγραφο και στον πόλεμο μέσα στην Ουκρανία. Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας είναι χαμηλού επιπέδου. Δεν υπάρχει σύγκριση με αυτές της Ρωσίας. Φαίνεται ότι επιχειρούν χωρίς κάποιο αμυντικό σχέδιο και ότι δεν έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις πολλών μετώπων. Δεν έχουν την ικανή αεροπορία να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα ρωσικά μαχητικά ή τα σύγχρονα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα. Το πολεμικό ναυτικό είναι ανύπαρκτο. Ο στρατός ξηράς χωρίς αεροπορική υποστήριξη τη μόνη δυνατότητα που έχει είναι η υποστήριξη των πόλεων.  Στην εξέλιξη του πολέμου οι ουκρανικές δυνάμεις την μόνη δυνατότητα που θα έχουν είναι ένα αντάρτικο πόλεων. Όσον αφορά την Ρωσία ακολουθεί τον σχεδιασμό της πολύ προσεκτικά. Η μεγαλύτερη δυσκολία η οποία αποτελεί και παράγοντα καθυστέρησης επίτευξης του αντικειμενικού σκοπού της, είναι η προσπάθεια ο αριθμός των θυμάτων του αντιπάλου να είναι μικρός, ώστε να μην επηρεάζεται αρνητικά η κοινή γνώμη. 

Από αυτή την σύρραξη που δεν τέλειωσε, που γνωρίζουμε μόνο τον κύριο ηττημένο, την Ουκρανία, θα πρέπει να κρατήσουμε και τα παρακάτω: 

Η Ρωσία με το επιχείρημα ότι δεν τηρήθηκαν οι συμφωνίες του Minsk εισέβαλε στην Ουκρανία. Ο περίφημος Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) απεδείχθη ένα τίποτα. Η Ρωσία θα σταματήσει τις επιχειρήσεις όταν κρίνει ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας αδυνατούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και να υποστηρίξουν ή να ελέγξουν επιχειρήσεις. Δεν γνωρίζω αν το δυτικό σημείο, που θα σταματήσουν οι Ρώσοι, θα είναι ο ποταμός Δνείπερος. Αλλά πριν τις συζητήσεις η Ουκρανία δεν θα έχει επαφή με την θάλασσα.

Το πώς θα διαμορφωθεί το κράτος της Ουκρανίας είναι ένα θέμα συζήτησης που θα κρατήσει χρόνια και στην οποία η Ρωσία θα έχει το πρώτο λόγο. Οι Ουκρανοί θα πρέπει να ξεχάσουν την είσοδό τους στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Η ΕΕ θα χάσει πολλά στο θέμα «Ουκρανία». Έχασε τις ρωσικές επενδύσεις, η ματαίωση κατασκευής του East Med και η ματαίωση λειτουργίας του Nord Stream 2 θα αυξήσει την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ, θα συναντήσει πολλές δυσκολίες στο θέμα της ενέργειας για μεγάλο χρονικό διάστημα, με ότι επιπτώσεις θα προκύψουν από αυτό. Τυχόν προβλήματα με διατροφή ελπίζουμε να ξεπεραστούν. Η ΕΕ απέκτησε ή μάλλον της επιβλήθηκε εχθρός. Η Ρωσία του Πούτιν. Το καλό που προκύπτει είναι οι ανακοινώσεις για ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια η οποία σήμερα είναι ανύπαρκτη. Σαφώς η ΕΕ θα πληρώνει το κόστος του πολέμου αυτού για πολλά χρόνια.

Όσον αφορά την Γερμανία είναι η μεγάλη χαμένη. Μπαίνει στην θέση της διότι οι σχέσεις της με την Ρωσία του Πούτιν είχαν ανησυχήσει σημαντικά την υπερδύναμη. Η ενέργεια θα την επηρεάσει περισσότερο από τα άλλα κράτη της ΕΕ. Για πρώτη φορά θα επενδύσει στην άμυνα και την ασφάλειά της. Δυστυχώς για την Γερμανία απέκτησε και αυτή εχθρό. Την φίλη της Ρωσία.

Η ηρεμία που επικρατεί στην άλλη μεριά του ατλαντικού δείχνει ότι όλα πάνε σύμφωνα με την νέα στρατηγική (Η επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ απαιτεί επαναχάραξη της ελληνικής στρατηγικής – Militaire.gr). Τα ρωσικά δισεκατομμύρια έφυγαν από τα κράτη μέλη. Το πρόβλημα της ενέργειας που αντιμετωπίζει η ΕΕ θα λυθεί με το υγροποιημένο αέριο που η ίδια διαθέτει σε μεγάλες ποσότητες για πολλά χρονιά. Ήδη οι παραγγελίες πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου αερίου σε όλα τα ναυπηγεία είναι πολύ αυξημένες.

Η επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ έδωσε τα πρώτα αποτελέσματα. Σε έναν πόλεμο κανένας νικητής. Για αυτούς που βλέπουν μόνο το δένδρο, το ερώτημα είναι ποιος κέρδισε αυτόν τον πόλεμο. Η Ουκρανία είναι η πρώτη χαμένη. Η ΕΕ είναι η δεύτερη.  Ο Πρόεδρος του Ισραήλ είπε «στον πόλεμο καμιά φορά χάνει και αυτός που κέρδισε τον πόλεμο». Ποιος άραγε είναι αυτός;