(Γράφει ο Νίκος Γκόγκος)* 29-1-2022
2 Φεβρουαρίου 1925
Συμπληρώθηκαν είκοσι σχεδόν χρόνια από τότε που παρουσίασα για πρώτη φορά το Αγροτικό Συλλαλητήριο που έγινε στα Τρίκαλα στις 2 Φεβρουαρίου 1925, στη Γιορτή του Αγρότη που διοργανώθηκε το 2002 στο Ρίζωμα.
Οι γνώσεις που είχα τότε για το γεγονός ήταν λιγοστές. Στηρίχτηκα κυρίως στα ακούσματα της οικογένειας, στις ομολογίες χωριανών μου και της γύρω περιοχής. Στη συνέχεια εμπλούτισα τις γνώσεις μου από τον τοπικό τύπο της εποχής, τον τύπο της Αθήνας, από βιβλία, συγγράμματα, περιγραφές και τον ατομικό φάκελο του αντιστράτηγου Καβράκου.
Ξέρω ότι σήμερα απασχολούν την κοινωνία άλλα πολύ σοβαρά προβλήματα. Η πανδημία, η οικονομία, η κλιματική αλλαγή κ.α. Και τα εκκρεμή όμως θέματα πρέπει να βρίσκουν τη λύση τους.
Οι αγρότες τότε ξεσηκώθηκαν εναντίον του καθεστώτος των Τσιφλικάδων. Έγινε και άλλες φορές στο παρελθόν. Αυτή τη φορά αφορμή του ξεσηκωμού στάθηκε η κατάληψη των μοναστηριακών κτημάτων από τους κατοίκους του Καστρακίου Καλαμπάκας.
Πέρασαν 93 χρόνια από εκείνη τη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 1925 όπου πολλοί αγρότες και εργάτες συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της πόλης των Τρικάλων για να διαδηλώσουν και να συμπαρασταθούν στους καστρακινούς.
Οι διαδηλωτές, μετά τις ομιλίες στην πλατεία πορεύτηκαν προς τη νομαρχία, για να παραδώσουν στο νομάρχη το ψήφισμα της διαδήλωσης. Εκείνος δεν δέχθηκε να το παραλάβει και κάλεσε το στρατό να διαλύσει το πλήθος. Οι διαδηλωτές άρχισαν να πετούν πέτρες στη νομαρχία και να φωνάζουν διάφορα συνθήματα. Ο Χρήστος Καβράκος με τους 100 στρατιώτες του δεν κατάφερε να διαλύσει ήρεμα το πλήθος και διέταξε τη βιαία διάλυσή του με τη χρήση των όπλων. Οι 7 νεκροί και οι πάνω από 35 τραυματίες ήταν όλοι από την πλευρά των διαδηλωτών. Κανένας στρατιωτικός ή χωροφύλακας μεταξύ των θυμάτων. Αυτό δείχνει ότι οι διαδηλωτές ήταν άοπλοι. Ο σημερινός πεζόδρομος της Ασκληπιού γέμισε πτώματα και αίμα αθώων αγροτών και εργατών.
Η άρχουσα τάξη πανικοβλήθηκε από αυτή την εξέλιξη. Έτσι επινόησε ότι το κράτος κινδύνευε. Τοπική εφημερίδα την επομένη μέρα έγραψε ότι οι νεκροί ήταν κομμουνιστές και το συλλαλητήριο ήταν κομμουνιστικό κίνημα. Υπόδειξε μάλιστα και τους πρωταιτίους του κινήματος.
Έγιναν συλλήψεις και οδηγήθηκαν στο στρατοδικείο της Λάρισας οι φερόμενοι ως πρωταίτιοι και αρκετοί άλλοι φουκαράδες, με βαριές κατηγορίες. Για εσχάτη προδοσία, απειλή θανάτωσης του νομάρχη και σχέδιο κατάληψης της εξουσίας. Στο στρατοδικείο οι κατηγορούμενοι ως πρωταίτιοι απαλλάχτηκαν ελλείψει επιβαρυντικών στοιχείων. Τιμωρήθηκαν με βαριές ποινές οι φουκαράδες, οι φτωχοί και αγράμματοι.
Για το νομάρχη και τον Καβράκο καμία έρευνα για τυχόν ευθύνες. Ο νομάρχης απομακρύνθηκε από τη θέση του. Τον Καβράκο τον άφησαν στο στρατόπεδο για 10 σχεδόν χρόνια σε δυσμένεια.
Ο ΚΑΒΡΑΚΟΣ
Ο Χρήστος Καβράκος μέχρι το βαθμό του Ταγματάρχη έλαβε μέρος σε πολέμους και τιμήθηκε με πολλά παράσημα. Στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη όμως, στη γενέτειρά του, έσπειρε το θάνατο, την ορφάνια, το πένθος και τη δυστυχία σε πολλές οικογένειες.
Ως υποστράτηγος έλαβε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, ως Διοικητής της ΧΙΙ Μεραρχίας. Ο διοικητής του, Αντιστράτηγος Κωτούλας, έγραψε τότε τα εξής για τον Καβράκο: «Ως Διοικητής της ΧΙΙ Μεραρχίας από 11 έως 20 Μαρτίου 1941 ελαχίστην υπηρεσίαν προσέφερε καθόσον μόλις αναρρώσας εκ μακράς ασθενείας δεν ηδύνατο να πεζοπορεύει και να ιππεύει και συνεχώς να επιβλέπει τα τμήματα της νεοσυστάτου Μεραρχίας…. Αντικατεστάθη τη αιτήσει μου διατεθείς εις το εσωτερικόν».
Στο εσωτερικό του ανατέθηκαν στις 18 Απριλίου 1941 τα καθήκοντα του Στρατιωτικού Διοικητή των Αθηνών και 9 ημέρες αργότερα , στις 27 Απριλίου 1941, αφού πρώτα προετοίμασε τους αθηναίους να υποδεχθούν τους γερμανούς, συμμετείχε στην επιτροπή παράδοσης των Αθηνών στο γερμανό κατακτητή. Δημοσιεύουμε τη φωτογραφία/μαρτυρία από τα γερμανικά αρχεία, που παρουσίασε ο Βάσος Μαθιόπουλος στα ΝΕΑ με τίτλο «Εικόνες Κατοχής», με τον Καβράκο να χαμογελά κατά την παράδοση των Αθηνών στους Γερμανούς κατακτητές. Στις 29 Απριλίου σχηματίστηκε η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου. Ο Χρήστος Καβράκος παρέμεινε στη θέση του, κατά παράκληση του γερμανού στρατιωτικού διοικητή.
Τον Ιούνιο 1941, στην κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου αντί να ηγηθεί της αντίστασης όπως έπραξαν πολλοί άλλοι αξιωματικοί, αυτός όλως αυτοβούλως (απομνημονεύματα Τσολάκογλου) ανέλαβε καθήκοντα γενικού διευθυντή της Πανελλήνιας Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών στο υπουργείο επισιτισμού. Με την ιδιότητα αυτή επισκέφτηκε τον επόμενο μήνα τη νομαρχία Τρικάλων στις 31-7-1941. Σε σύσκεψη αποφασίστηκε η λήψη μέτρων εναντίον εκείνων που δεν θα παρέδιδαν το σίτο. Θα ασκείτο εναντίον τους δίωξη επί ποινή θανάτου και όσοι δεν θα δήλωναν τις κατεχόμενες ποσότητες σίτου και αλεύρου θα εκτοπίζονταν μαζί με τις οικογένειες τους. Μείωσε επίσης τον αριθμό των δελτίων άρτου από 16.000 σε κάτω των 10.000 και τον περιορισμό της μερίδας στα 60 δράμια ανά ημέρα ενώ στο Βόλο ήταν 80 δράμια. Στις 12 Αυγούστου 1941 η ποσότητα του άρτου περιορίστηκε στο μισό. Εξυπηρέτησε με επιτυχία τη στρατηγική πείνας. Έτσι για δεύτερη φορά ο Καβράκος χτύπησε τη γενέτειρά του. Δικαιολογούν τις πράξεις του μερικοί συμπολίτες μας ότι τις έπραξε ως εκ της θέσεώς του και εκ καθήκοντος. Θεωρούν ότι δεν είναι έγκλημα που συνεργάστηκε και υπηρέτησε τον εχθρό κατακτητή. Ο Χρήστος Καβράκος τιμάται στην πόλη μας σαν ήρωας.
Όμως ποιον Χρήστο Καβράκο τιμούμε; Ποιον Καβράκο τιμάει το ΓΕΣ και έδωσε το όνομά του στο στρατόπεδο; Ποιον Καβράκο τιμάει ο Δήμος Τρικκαίων και έδωσε το όνομά του σε κεντρικό δρόμο της πόλης; Αυτόν που έδωσε εντολή και σκοτώθηκαν αθώοι συμπολίτες στις 2 Φεβρουαρίου 1925 ή αυτόν που συνεργάστηκε και υπηρέτησε τους γερμανούς κατακτητές; Αυτόν τον Καβράκο τιμούμε στα Τρίκαλα σαν ήρωα. Όμως ήρωας είναι ο γενναίος άνδρας, ο ελεύθερος άνθρωπος, ο πολεμιστής που έπεσε στη μάχη και όχι ο καθημερινός άνθρωπος που ενεργεί βάσει ισχύοντος νόμου και ως εκ της θέσεώς του.
Αποστρατεύτηκε το 1942. Το Δεκέμβριο του 1944 εκτελέσθηκε από τους στασιαστές (αρχείο ΓΕΣ). Όχι για τα γεγονότα της 2-2-1925, αλλά για τη συνεργασία με τους κατακτητές, ως δοσίλογο. Ο Τσολάκογλου και άλλοι δοσίλογοι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο, ισόβια και άλλες ποινές, διότι συνεργάστηκαν με τον κατακτητή. Δυστυχώς τον Καβράκο και τον υπουργό επισιτισμού τους δολοφόνησαν πριν προλάβει ο φυσικός δικαστής. Δεν συμφωνούμε με την αυτοδικία.
Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ.
Το 2008 δημιουργήθηκε η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ για την Αγροτική και Λαϊκή εξέγερση του 1925. Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ δεν είναι σωματείο, δεν είναι σύλλογος, δεν είναι οργάνωση. Επιδιώκουμε και αποσκοπούμε μόνο στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και μόνο. Τίποτα άλλο.
Η Πρωτοβουλία, σε συνεργασία με το Δήμο Τρικκαίων πέτυχε:
α. Να αναγνωριστεί ως τοπική εορτή η αγροτική και λαϊκή εξέγερση του 1925, με σχεδόν ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2010.
β. Να εορτάζεται αυτή την πρώτη Κυριακή του κάθε Φεβρουαρίου.
γ. Να δοθεί το όνομα ‘Πλατεία Αγροτικής Λαϊκής Εξέγερσης 2-2-1925’ στο τρίγωνο που σχηματίζεται στη συμβολή των οδών Ασκληπιού και Ιπποκράτους.
δ. Να αναγερθεί στην πλατεία μνημείο το οποίο έχει ήδη τοποθετηθεί με μέριμνα του Δήμου.
ε. Να δοθούν τα ονόματα των νεκρών σε οδούς των Τρικάλων.
ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΚΑΒΡΑΚΟΥ
Έχω αναφέρει στο ΓΕΣ τις πράξεις και τα έργα του Καβράκου και ζήτησα να ελέγξει την ακρίβειά τους και να εφαρμόσει τη Γενική Διαταγή «Περί Ονομασιών – Μετονομασιών Στρατοπέδων». Αίτημα απέστειλαν προς το ΓΕΣ και τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας και ο Δήμος Τρικκαίων, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σούλα Μερεντίτη, ο βουλευτής Αχαϊας Νίκος Νικολόπουλος, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Σάκης Παπαδόπουλος, Σιμορέλης Χρήστος, Παναγιώτα Δριτσέλη με 31 ακόμη βουλευτές, 2 βουλευτές του ΚΚΕ και ο σύλλογος Ιονική Ενότητα της Ιονικής Τράπεζας. Πρόταση όλων ήταν να δοθεί το όνομα ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΧΟΛΗΣ ΜΟΝΙΜΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΞΚΩΝ. Μόνο ο Μανώλης Γλέζος ζήτησε, κατά την επίσκεψή του στα Τρίκαλα, να δοθεί το όνομα του Σαράφη. Προσωπικά ουδέποτε πρότεινα το όνομα του Σαράφη για το στρατόπεδο της ΣΜΥ. Υποστήριζα ότι αυτό δεν είναι κατάλληλο για το στρατόπεδο. Η άποψή μου ήταν και είναι να ονομαστεί ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΧΟΛΗΣ ΜΟΝΙΜΩΝ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ (Έρευνα 1-2-2019). Το ΓΕΣ έχει την αρμοδιότητα της ονομασίας. Οι απαντήσεις που δόθηκαν ήταν: «…Επιπρόσθετα σας γνωρίζουμε ότι, από το έτος 1973 που απονεμήθηκε το όνομα του παραπάνω Αξιωματικού στο στρατόπεδο που εδρεύει η ΣΜΥ, ουδέποτε είχε υποβληθεί αίτημα στο ΓΕΣ για τη μετονομασία του υπόψη στρατοπέδου». Επίσης «…. Πάντως απαιτείται πλήρης μελέτη του συνόλου του ατομικού του φακέλου προκειμένου να αποφευχθεί εσφαλμένη αντίληψη για την προσωπικότητά του και το έργο του και ίσως όχι μόνο αναφορά σε μεμονωμένα περιστατικά. Σας παρακαλώ να μας γνωστοποιήσετε τα έγγραφα στοιχεία τα οποία έχετε υπ’ όψη σας προκειμένου να τεθούν υπ’ όψη μας…» και «…Το όλο ζήτημα εντάσσεται στην αλλαγή του πλαισίου και των προϋποθέσεων ονοματοδοσίας των στρατοπέδων, ενώ κατά την τρέχουσα χρονική περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη επιτελικές μελέτες για την αναθεώρηση της ισχύουσας πάγιας διαταγής του ΓΕΣ , περί ονομασίας – μετονομασίας στρατοπέδων. Κατόπιν των παραπάνω, τυχόν ενέργειες αναφορικά με την ονομασία του στρατοπέδου της ΣΜΥ, θα λάβουν χώρα μετά την ολοκλήρωση της αναθεώρησης της προαναφερθείσας διαταγής».
Για την υπόθεση μετονομασίας του στρατοπέδου κατέθεσε ερώτηση και ο βουλευτής Τρικάλων της ΝΔ κ. Κων. Σκρέκας στις 14-3-2019. Επικαλούμενος τις διαπιστώσεις του ότι έχει προκληθεί σοβαρός προβληματισμός και ανησυχία στην κοινωνία των Τρικάλων. Ότι τα κίνητρα κατά γενική ομολογία όσων επεδίωκαν και επιδιώκουν τη μετονομασία είναι ιδιολογικοπολιτικά με σαφή και γνωστό προσανατολισμό που έχει ως συνέπεια την αμφισβήτηση και τη διχογνωμία του τρικαλινού λαού με την αφύπνιση ιστορικών στιγμών οδυνηρών που έχουν αφεθεί στη λήθη του παρελθόντος. Ότι η πόλη αναστατώνεται και οι έριδες και οι εντάσεις εύκολα λαμβάνουν χώρα στην ανακίνηση τέτοιων ευαίσθητών θεμάτων όπου η ημιμάθεια κρίνεται πολλάκις πιο επικίνδυνη από την αμάθεια και επειδή… ερωτάται ο κ. Υπουργός:
- Έχει διενεργηθεί από την πλευρά του Υπουργείου έρευνα πολιτική και κοινωνική πριν προωθηθεί η ενέργεια της μετονομασίας;
- Έχει συσταθεί διεπιστημονική υπερκομματική επιτροπή ιστορικών και στρατιωτικών επιστημόνων εγνωσμένου επιστημονικού κύρους ώστε το πόρισμά τους να είναι επιστημονικά ορθό και πολιτικά ευρέως αποδεκτό από την κοινωνία της πόλης;
Η απάντηση στις 3-4-2019. «Το ζήτημα εξετάζεται σε επιτελικό επίπεδο και στη συνέχεια, εφόσον κριθεί σκόπιμο, θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες μετονομασίας του στρατοπέδου σύμφωνα με τις προβλέψεις της υφιστάμενης Διαταγής του ΓΕΣ που ρυθμίζει τα ζητήματα τα οποία σχετίζονται με τις ονομασίες των στρατιωτικών εγκαταστάσεων».
Τέλος το ΓΕΣ σε απάντηση ερώτησης του συλλόγου εργαζομένων και συνταξιούχων Ιονικής Τράπεζας για τη μετονομασία του στρατοπέδου είπε ότι κατόπιν εντολής του κ. ΑΝΥΕΘΑ έχουν αναληφθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες εκ μέρους της Στρατιωτικής Υπηρεσίας, προκειμένου να μετονομαστεί το στρατόπεδο της ΣΜΥ, σύμφωνα με τις ισχύουσες διαταγές.
Η ΟΔΟΣ ΚΑΒΡΑΚΟΥ
Στο Δήμο Τρικκαίων υποβάλλαμε αίτημα στις 10/2/2017 για την μετονομασία
της οδού Καβράκου. Το ΔΣ αποφάσισε κατά πλειοψηφία την απόρριψη του αιτήματος με την αιτιολογία ότι η πρότασή μας στηρίζεται σε δημοσιεύματα της εποχής και όχι σε επίσημα ιστορικά στοιχεία και στο ότι η επίσημη πολιτεία έδωσε το όνομά του σε στρατόπεδο της πόλης μας, όπου σήμερα στεγάζεται η ΣΜΥ.
Αναζήτησα στο Δήμο την αιτιολογία και πότε δόθηκε το όνομα στην οδό. Η απάντηση ήταν ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Ο Δήμος Τρικκαίων διοργανώνει τιμητική εκδήλωση για τα 93 χρόνια από τις 2-2-1915. Η εκδήλωση θα γίνει την Κυριακή 6/2/2022 και ώρα 11.30 στην πλατεία 2ας Φεβρουαρίου 1925 (στη συμβολή των οδών Ασκληπιού και Ιπποκράτους). Ο Δήμος σας προσκαλεί να παραστείτε με τήρηση των πρωτοκόλλων προστασίας για τον covid-19.
- Ο Νίκος Γκόγκος είναι Υποναύαρχος ΠΝ εα
Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;
Διαθέσιμο στο Google Play
