Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος,
που γιορτάζεται την 31η Μαΐου, οι ιδιώτες πνευμονολόγοι των Τρικάλων αποφάσισαν να κάνουν έντυπη και ηλεκτρονική ενημέρωση για το κάπνισμα.
Για το κάπνισμα γράφει η
Μαρία Ψιλούτσικου
Ιατρός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
Μιαούλη 31, Τρίκαλα.
ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ
Σύμφωνα με τον ορισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας , το κάπνισμα είναι νόσος και ο καπνιστής θεωρείται ασθενής. Το κάπνισμα είναι η συχνότερη χρόνια νόσος στο σύγχρονο κόσμο.
-Μερικοί (τρομακτικοί, για κάποιους από εμάς) αριθμοί…
Υπάρχουν 1,1 δις καπνιστές στον πλανήτη (σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας),και το 1/3 του ανδρικού πληθυσμού καπνίζει.
Στην Ευρώπη οι καπνιστές φτάνουν τα 215εκ, τα 130 εκ . είναι άνδρες.
Παγκοσμίως πωλούνται 15 δις τσιγάρα την ημέρα ή αλλιώς 10 εκ. τσιγάρα το λεπτό.
Σε έρευνα το 2000, το 10% των καπνιστών ήταν απόφοιτοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, ενώ το 30% δεν τελείωσαν τη μέση.
Υψηλότερη συχνότητα χρήσης καπνού παρατηρείται σε ηλικίες μεταξύ 25-44 ετών.
Το 50% άρχισαν στα 18 τους χρόνια.
Παρατηρείται τάση μείωσης του καπνίσματος στον αναπτυγμένο κόσμo (ΗΠΑ 23%σήμερα) και αύξηση στον αναπτυσσόμενο (ρυθμός 3,4% το χρόνο) (ΠΟΥ)
Ανησυχητική είναι η αύξηση του ρυθμού του καπνίσματος στις γυναίκες
• Υπολογίζεται ότι το 2025 θα υπάρχουν 500.000.000 καπνίστριες- αύξηση από τη δεκαετία του΄50 κατά 500%!!!
• Πλέον είναι περισσότεροι οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα στις γυναίκες, σε σχέση με όλους τους <<γυναικείους>> καρκίνους μαζί ( μαστού, ωοθηκών και μήτρας).
Στην Ελλάδα το 37,6% του πληθυσμού καπνίζει, είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε κατά κεφαλή κατανάλωση καπνού και η τρίτη στον κόσμο.
Η ημερήσια κατανάλωση κατ΄άτομο στη χώρα μας είναι 8 τσιγάρα.
-Όμως δεν ήταν πάντα έτσι.
Η χρήση του καπνού ήταν γνωστή στους ιθαγενείς της Αμερικής. Εκτός από το κάπνισμα των φύλλων του καπνού, χρησιμοποιούσαν διάλυμα νικοτίνης στο οποίο βουτούσαν τα βέλη τους προκειμένου να ναρκώσουν τα θύματά τους. Πράγματι η νικοτίνη , έχει ηρεμιστικές ιδιότητες και σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα δηλητηρίασης έως και κώμα. Όταν οι ευρωπαίοι κατακτητές ανακάλυψαν την νέα ήπειρο, εξοικειώθηκαν με τη συνήθεια του καπνίσματος κι ο καπνός μεταφέρθηκε , ως ακριβό δώρο στους ευγενείς, της Ευρώπης. Ωστόσο η χρήση του ήταν περιορισμένη, μέχρι τη βιομηχανική επανάσταση, όταν με τις μηχανές μπόρεσαν να τυποποιήσουν τον καπνό σε έτοιμα τσιγάρα και να το διαθέσουν σε χαμηλές τιμές στην αγορά. Οι 2 Παγκόσμιοι Πόλεμοι βοήθησαν στην εξάπλωση της συνήθειας του καπνίσματος κυρίως μεταξύ των στρατιωτών που αναζητούσαν τρόπο να χαλαρώσουν από το άγχος των μαχών. Η διαφήμιση βοήθησε ακόμα περισσότερο στην εξάπλωση του καπνίσματος. Οι μεγαλύτεροι σίγουρα θα θυμούνται τα ζηλευτά πρότυπα καπνιστών που προβάλλονταν μέσω της διαφήμισης μέχρι τη δεκαετία του90( με πιο αξιομνημόνευτο τον cowboy του Marlboro, ο οποίος παρεμπιπτόντως κατέληξε από καρκίνο του πνεύμονα). Η πρώτη επιστημονική μελέτη που συνέδεε το κάπνισμα με τις βλαπτικές του επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, δημοσιεύτηκαν στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960, και το 1965 θεσπίστηκε η πρώτη αντικαπνιστική νομοθεσία στις ΗΠΑ.
-Το κάπνισμα είναι έξη που στηρίζεται στην εξάρτηση που αποκτά ο καπνιστής από τη νικοτίνη. Νικοτίνη υπάρχει στο τσιγάρο, τον καπνό της πίπας, το πούρο, τον μασώμενο καπνό κι στα υγρά του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Μόλις ο καπνιστής πάρει την νικοτίνη που χρειάζεται με την εισπνοή, αυτή περνάει στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνει στο κεντρικό νευρικό σύστημα κι συνδέεται με ειδικούς υποδοχείς , τους νικοτινικούς υποδοχείς , που βρίσκονται εκεί . Η αντίδραση αυτή ,τον κάνει να βιώνει ευχάριστα συναισθήματα ( ηρεμία , χαλάρωση, μειώνει το άγχος).Αυτό διαρκεί για ορισμένο χρονικό διάστημα και όταν τα επίπεδα της νικοτίνης στο αίμα πέφτουν, αρχίζουν τα συμπτώματα της στέρησης( αίσθημα πείνας, άγχος , ευερεθιστότητα) και το άτομο χρειάζεται να πάρει νέα ποσότητα νικοτίνης για να ανακουφιστεί από αυτά. Γιαυτό ο καπνιστής κάθε περίπου μισή ώρα με τρία τέταρτα χρειάζεται να ανάψει καινούργιο τσιγάρο. Τα διάστημα αυτό γίνεται μικρότερο, όσο περισσότερο εξαρτημένος είναι ο καπνιστής.
-Όμως μέσα στο τσιγάρο δεν υπάρχει μόνο νικοτίνη. Το ξέρατε ότι στο τσιγάρο υπάρχουν 4000 ουσίες κι οι 60 από αυτές είναι γνωστά καρκινογόνα?
Εκτός λοιπόν από τη νικοτίνη, τα τσιγάρα περιέχουν – αρσενικό(δηλητήριο), -αμμωνία(διαβρωτική ουσία), -κάδμιο (μέταλλο που υπάρχει και στις μπαταρίες), -μεθάνιο(χρησιμοποιείται ως καύσιμο πυραύλων), -βουτάνιο ( επίσης χρησιμοποιείται σαν καύσιμο), -μονοξείδιο του άνθρακα( θανατηφόρο αέριο), -πίσσα (λιπαρή ουσία που προκαλεί καρκίνο, αν καπνίζεις 20 τσιγάρα την ημέρα, σε ένα χρόνο έχεις εισπνεύσει έως και ένα φλιτζάνι πίσσα.),-ακρυλαμίδιο, -υδροκυάνιο…
Η σύνδεση του καπνίσματος με διάφορα νοσήματα, όχι μόνο του να αναπνευστικού, είναι γνωστή πλέον σε όλους.
-Στο αναπνευστικό σύστημα το τσιγάρο καταστρέφει το βλεννοκροσωτό επιθήλιο κι προκαλεί αύξηση των πτυέλων, προκαλεί βήχα, δύσπνοια, συχνότερες λοιμώξεις στο ανώτερο κι το κατώτερο αναπνευστικό, επιδεινώνει τα συμπτώματα του βρογχικού άσθματος, επηρεάζει τη γεύση και την όσφρηση.
-Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια είναι ένα χρόνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από περιορισμό της ροής του αέρα στους βρόγχους και από παροξυσμούς των συμπτωμάτων που είναι βήχας με πτύελα, δύσπνοια και ίσως χαμηλή οξυγόνωση.
Τα συμπτώματά της είναι ύπουλα, εγκαθίστανται βραδέως και η διάγνωσή και η θεραπευτική αντιμετώπισή της , αφορά τον πνευμονολόγο, με τον οποίο ο καπνιστής θα πρέπει να έχει συχνή επαφή.
Υπολογίζεται ότι το 8,4 του πληθυσμού πάσχει από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, υπάρχουν 600 εκατ. ασθενείς παγκοσμίως και σήμερα είναι η 4η αιτία θανάτου , ενώ υπολογίζεται ότι 2025 θα είναι η 3η αιτία θανάτου στον κόσμο.
-Όσον αφορά το καρδιαγγειακό σύστημα, ο καπνιστής παθαίνει υπέρταση (2-4 φορές συχνότερα),στεφανιαία νόσο και οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου (2-4 φορές συχνότερα)αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, αγγειοπάθειες, ρήξη ανευρύσματος αορτής, ενώ οι αιφνίδιοι θάνατοι είναι 2-4 φορές συχνότεροι στους καπνιστές.
-Αναφέρθηκε παραπάνω ότι στον καπνό του τσιγάρου, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καρκινογόνων ουσιών. Ο καπνιστής κινδυνεύει να πάθει καρκίνο του πνεύμονα(5-10 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος σε σχέση με τους μη καπνιστές), το 90% των καρκίνων του πνεύμονα σχετίζονται με το κάπνισμα.
Όμως και καρκίνοι διαφόρων οργάνων σχετίζονται με αυτό. Όπως οι κακοήθειες του στόματος (5πλάσιος κίνδυνος), χειλέων, λάρυγγα, οισοφάγου, στομάχου, παγκρέατος, ουροδόχου κύστεως, νεφρών, τραχήλου της μήτρας.
-Σχετίζεται επίσης με οφθαλμικά προβλήματα( το 20% του καταρράκτη), και γαστρεντερικά νοσήματα( πεπτικό έλκος , ν. Crohn) . – Επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή ( στυτική δυσλειτουργία)και την αναπαραγωγική ικανότητα( ζωτικότητα σπερματοζωαρίων, πρόωρη εμμηνόπαυση, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, διαταραχές ωορρηξίας).Είναι αυξημένος ο κίνδυνος για οστεοπόρωση μετά την εμμηνόπαυση στις καπνίστριες.
-Επηρεάζει την εμφάνιση. Προκαλεί πρόωρη γήρανση με λεύκανση των τριχών, αφυδάτωση και χαλάρωση του δέρματος και πρόωρη ρυτίδωση, κιτρίνισμα των δοντιών, τερηδόνα και δύσοσμη αναπνοή.
Ξέρετε οτι
Κάθε τσιγάρο αφαιρεί 5 λεπτά από τη ζωή.
Οι μισοί χρόνιοι καπνιστές πεθαίνουν από αυτό.
Μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 4,6-8,3 χρόνια.
Το 2025 θα πεθαίνουν από κάπνισμα 1 στους 6 (10.000.000) ή αλλιώς σαν να βυθίζεται ένας Τιτανικός κάθε 78 λεπτά.
Στη Μ.Βρετανία έχουν πεθάνει από κάπνισμα 10 πλάσιοι των θυμάτων του Β΄Παγκ. Πολέμου.
-Εκτεθειμένοι σε όλες αυτές τις βλαπτικές επιδράσεις του καπνίσματος είναι και οι παθητικοί καπνιστές
Οκτώ ώρες στο γραφείο, όταν οι άλλοι καπνίζουν, ισοδυναμεί με το κάπνισμα 5 τσιγάρων.
Μια ώρα σε αυτοκίνητο, ισοδυναμεί με το κάπνισμα 3 τσιγάρων.
Δύο ώρες σε καφετέρια ισοδυναμεί με το κάπνισμα ,4 τσιγάρων.
-Μεγάλο είναι το οικονομικό κόστος του καπνίσματος τόσο για τα κράτη, όσο και γι τον ίδιο τον καπνιστή.
Για τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα ξοδεύεται το 0,1-1,1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος(ΑΕΠ), περίπου 200δις δολ. κάθε χρόνο.
Στις ΗΠΑ για υγειονομικά έξοδα πληρώνονται 10,47 δολ. για κάθε πακέτο τσιγάρων που καπνίζεται.
Στην ΕΕ για τις αρνητικές συνέπειες του καπνίσματος ξοδεύονται 97,7-130,3 δις ευρώ.
Στην Ελλάδα περισσότερα από 2,14δις ευρώ ετησίως.
-Όμως το τσιγάρο αποτελεί ένα μεγάλο έξοδο και για τον ίδιο τον καπνιστή.
Αν καπνίζεις 20 τσιγάρα την ημέρα, θα ξοδεύεις περισσότερα από 90 ευρώ το μήνα, ποσό αρκετό για να πληρώσεις τα δίδακτρα του φροντιστηρίου του παιδιού για ένα μήνα, για τα έξοδα του σούπερ μάρκετ για 2 εβδομάδες.
Σε ένα χρόνο θα έχεις ξοδέψει περισσότερα από 1000 ευρώ , ποσό ικανό για να πάει διακοπές μια οικογένεια κι σε όλη τη διάρκεια της καπνιστικής σου ζωής έχεις καπνίσει 80000 ευρώ, ποσό με το οποίο αγοράζει κανείς ένα μικρό διαμέρισμα.
-Δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς και το κοινωνικό κόστος του ζητήματος. Σε μια χώρα που μαστίζεται από τις συνθήκες της κρίσης μπορεί κανείς να καταλάβει τη δυσμενή θέση των χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικά οικογενειών , όπου εκεί παρατηρείται και το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών, που δέχονται επιπλέον το οικονομικό κόστος των τσιγάρων των μελών καπνιστών στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Φαντάζεται κανείς τις προστριβές και την γκρίνια που η κατάσταση αυτή μπορεί να προσκαλεί, και την απόγνωση στην οποία οδηγείται μια ολόκληρη οικογένεια, που αναγκάζεται να στερηθεί βασικά αγαθά, προκειμένου να καλύψει τα έξοδα των τσιγάρων.
-Η διακοπή του καπνίσματος δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, αλλά δεν είναι και ακατόρθωτη.
Αυτό που είναι απαραίτητο για να διακοπεί το τσιγάρο είναι η ΘΕΛΗΣΗ και το ΚΙΝΗΤΡΟ.
Μια επίσκεψη σε ειδικό πνευμονολόγο που γνωρίζει τις τεχνικές διακοπής του καπνίσματος μπορεί να διευκολύνει κι αποφορτίσει από το άγχος τον καπνιστή που αγωνίζεται μόνος του να διακόψει.
Χρησιμοποιούνται φαρμακευτικά και μη φαρμακευτικά μέσα διακοπής του καπνίσματος.
Στα φαρμακευτικά, ανήκουν τα υποκατάστατα νικοτίνης και η βαρενικλίνη.
Τα υποκατάστατα νικοτίνης κυκλοφορούν στο εμπόριο με τη μορφή τσίκλας, αυτοκόλλητου βραδείας διαδερμικής αποδέσμευση, εισπνοών, ενδοκρινικών ψεκασμών, ως παστίλιες και ως υπογλώσσιες ταμπλέτες.
Η βαρενικλίνη είναι φαρμακευτική ουσία που δρα με συγκεκριμένο τρόπο στον ανθρώπινο οργανισμό , έχοντας δείξει πολύ καλά αποτελέσματα στην διακοπή του καπνίσματος.
Ο καπνιστής, μαζί με τον πνευμονολόγο του, ο οποίος, θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί στις τεχνικές διακοπής του καπνίσματος, θα σχεδιάσει την κατάλληλη για τον εαυτό του θεραπευτική προσέγγιση, ώστε με τον λιγότερο κόπο να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στην προσπάθεια αυτή.
Η μη φαρμακευτική προσέγγιση , που μπορεί να συνδυαστεί με τα φάρμακα, διδάσκονται συμπεριφορές και <<τρικ>> ώστε να ξεπερνιούνται τα συμπτώματα στέρησης και υποστηρίζεται σε δύσκολες στιγμές ο καπνιστής τόσο με την συζήτηση, όσο και με έντυπο και διδακτικό υλικό.
Τέλος λίγα λόγια για το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο, είναι ένα νέο καπνικό προϊόν που αποτελείται από τον ατμοποιητή , μπαταρία και τα υγρά αναπλήρωσης. Τα υγρά αναπλήρωσης περιέχουν νικοτίνη , άρα διαιωνίζεται η εξάρτηση από την ουσία αυτή, όπως περιγράφθηκε παραπάνω. Θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα νέο είδος καπνίσματος και όχι σαν μέσο διακοπής και απεξάρτησης από την νικοτίνη. Δεν είμαστε ακόμα σε θέση να γνωρίζουμε τις μακροχρόνιες επιπτώσεις του στην υγεία των χρηστών του.
Ο ιατρικός κόσμος , μέχρι να δημοσιευθούν εμπεριστατωμένες μελέτες σε μεγάλο δείγμα << ατμιστών>> θα πρέπει να παραμένει επιφυλακτικός απέναντι στο νέο αυτό προϊόν.
Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;
Διαθέσιμο στο Google Play
