Πρόκειται για μια πολύ συχνή ορμονική διαταραχή που παρατηρείται στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Το όνομα του συνδρόμου προέρχεται από τη χαρακτηριστική εικόνα των ωοθηκών στις περισσότερες γυναίκες με το σύνδρομο. Η εικόνα αυτή είναι διογκωμένες ωοθήκες με πολλαπλές, μικρές κύστεις, που βρίσκονται στην περιφέρεια των ωοθηκών.
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχει τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Τουλάχιστον 10 – 12 μικρές κύστεις στην κάθε ωοθήκη όπως αυτές φαίνονται στην υπερηχογραφική εξέταση. Η πολυκυστική εικόνα των ωοθηκών μόνο, δε συνεπάγεται ωστόσο την ύπαρξη του συνδρόμου. Πρέπει να συνυπάρχουν και ορμονικές διαταραχές.
- Ορμονικές διαταραχές. Οι ωοθήκες παράγουν περισσότερη τεστοστερόνη. Έτσι πολλές γυναίκες παρουσιάζουν τριχοφυία στο πρόσωπο, τριχόπτωση, έντονη ακμή στην εφηβεία αλλά και στην ενήλικη ζωή.
- Διαταραχές του κύκλου. Αυτό είναι το πιο συχνό χαρακτηριστικό. Παρουσιάζεται σε 7 στις 10 γυναίκες με το σύνδρομο. Πολλές γυναίκες δεν έχουν ωορρηξία σε τακτά χρονικά διαστήματα, επειδή τα ωοθυλάκια αν και πολλά, δεν ωριμάζουν τελείως. Για παράδειγμα, το διάστημα μεταξύ δύο περιόδων μπορεί να υπερβαίνει τις 35 μέρες και σε μερικές περιπτώσεις να μην εμφανίζεται περίοδος ακόμη και επί αρκετούς μήνες.
Πώς προκαλείται το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Οι γυναίκες με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, έχουν αυτό που ονομάζουμε <<αντοχή στην ινσουλίνη>>. Αυτό σημαίνει πως τα κύτταρα του σώματός τους είναι ανθεκτικά στη δράση της ινσουλίνης. Συνεπώς, η παραγωγή ινσουλίνης αυξάνεται κάνοντας τις ωοθήκες να παράγουν περισσότερη τεστοστερόνη. Η αύξηση της τεστοστερόνης και της ινσουλίνης επιδρά στην ωρίμανση των ωοθυλακίων και επηρεάζει τη γονιμότητα.
Η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Αν η μητέρα ή η αδερφή σας έχει πολυκυστικές ωοθήκες, έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε και εσείς.
Ποιά είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα αρχίζουν προς το τέλος της εφηβείας ή στην αρχή της ενήλικης ζωής και διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα.
Υπάρχουν συμπτώματα που σχετίζονται με τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης όπως: ακμή, τριχόπτωση και έντονη τριχοφυία.
Υπάρχουν επίσης συμπτώματα που οφείλονται στην αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης όπως: τάση για αύξηση του σωματικού βάρους, παχυσαρκία και διαβήτη.
Υπάρχουν επίσης μακροχρόνιες επιπτώσεις όπως: μεταβολικό σύνδρομο, αυξημένα τριγλυκερίδια, λιπώδες ήπαρ, άπνοια στον ύπνο, μητρορραγία, διαβήτης και υπέρταση στην εγκυμοσύνη και τέλος αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο του ενδομητρίου και του μαστού, λόγω της επιπλέον έκθεσης σε οιστρογόνα.
Πώς γίνεται η διάγνωση των πολυκυστικών ωοθηκών;
- Ιατρικό ιστορικό: Ο γυναικολόγος θα σας ρωτήσει αν έχετε άστατο κύκλο, αυξομειώσεις βάρους και άλλα πιθανά συμπτώματα όπως ακμή, τριχοφυία ή υπογονιμότητα.
- Κλινική εξέταση: Περιλαμβάνει τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, του βάρους, του ύψους και άλλων παραμέτρων.
- Υπερηχογράφημα μήτρας – ωοθηκών
- Εξετάσεις αίματος: Μέτρηση των ανδρογόνων, τεστοστερόνης και άλλων ορμονών όπως FSH, LH κλπ. Μέτρηση επίσης των επιπέδων γλυκόζης, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων.
Αντιμετώπιση
- Αλλαγή στον τρόπο ζωής: Η απώλεια βάρους βοηθά στη μείωση της ινσουλινοαντοχής και στην ομαλοποίηση του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Επίσης, προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη και υπέρτασης στο μέλλον. Η άσκηση μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης και συντελεί στην απώλεια βάρους. H απώλεια έστω και 5% του βάρους σώματος αποκαθιστά σε μεγάλο βαθμό την ορμονική και κλινική εικόνα.
- Φαρμακευτική αντιμετώπιση: Χρησιμοποιούνται φάρμακα που μειώνουν την ινσουλινοαντοχή, φάρμακα με αντι-ανδρογονική επίδραση, προγεσταγόνα και από του στόματος αντισυλληπτικά.
- Σε περιπτώσεις έντονης τριχοφυίας, η γυναίκα ενθαρρύνεται για την εφαρμογή αποδεκτών μεθόδων «ριζικής» αποτρίχωσης, οι οποίες σαφώς βελτιώνουν το πρόβλημα, σε αντίθεση με την εφαρμογή φαρμακευτικών αγωγών, όπου μετά τη διακοπή τους και μετά την πάροδο κάποιου χρονικού διαστήματος, το πρόβλημα επανέρχεται.
- Αντιμετώπιση της υπογονιμότητας με χρήση κλομιφαίνης, γοναδοτροφινών ή ακόμα και εξωσωματική γονιμοποίηση.
Δρ. Καββαδίας Αλέξιος
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Πιστοποιημένος στο Μαιευτικό – Γυναικολογικό Υπερηχογράφημα
Πιστοποιημένος στην Κολποσκόπηση
Κάτοχος διπλώματος ALSO (Advanced Life Support in Obstetrics)
Συγγρού 28 και Φλέμινγκ , (άνωθεν Euromedica), Τρίκαλα
Τηλ. 2431025190, 6946218134
e-mail: kalamba@otenet.gr