Μητροπολίτου Αὐλῶνος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Ὁ ἀπόστολος Θωμᾶς στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα δίνει ἄλλες διαστάσεις καί ἄλλο περιεχόμενο στήν ἔννοια τῆς πίστεως. Γιά νά πιστέψει ζητᾶ ἀποδείξεις! “Ἐάν μή ἴδω…οὐ μή πιστεύσω”, ὑπογραμμίζει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής γιά τή στάση τοῦ Θωμᾶ μπρός στό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Διδασκάλου Του.
Ἦταν, ὅμως, ὁ Θωμᾶς ἄπιστος; Καί ἄν δέν ἦταν, ποιό ἦταν τό περιεχόμενο τής πίστεώς του; Ὁ Θωμᾶς δέν ἦταν ἄπιστος! Ὅταν κανείς ἰσχυρίζεται κάτι τέτοιο, φαίνεται ὅτι παρανοεῖ ὄχι μόνο τά λόγια του, γιατί δύσπιστος πρός στιγμήν φάνηκε, ἀλλά καί τό σκοπό τῆς περικοπῆς πού εἶναι νά ὑπενθυμίσει σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους τήν πραγματικότητα τῆς Ἀναστάσεως, ἀφοῦ καί ὁ πλέον δύσπιστος Μαθητής πίστεψε σ’ αὐτήν.
Ἐξάλλου οἱ ἀντιρρήσεις τῶν Μαθητῶν ἀποδεικνύουν τήν ἀλήθεια τῆς Ἀναστάσεως καί φανερώνουν ἔτσι πώς δέν ὀφείλεται ἡ Ἀνάσταση στήν πίστη τους, ἀλλά ἡ πίστη τους ὀφείλεται καί προέρχεται ἀπό τήν πραγματικότητα τῆς Ἀναστάσεως.
Ἡ πίστη τοῦ Θωμᾶ
Κατά θεία Οἰκονομία ἀπό τήν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου στό “Ὑπερῶον” τό ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα ἔλειπε ὁ Θωμᾶς. Βέβαια οἱ ἄλλοι Μαθητές τοῦ μετέφεραν τή χαρμόσυνη ἀγγελία: “Ἑωράκαμεν τόν Κύριον”. Μιά κάποια ἀντίδραση εἶναι φυσική ἐκ μέρους τοῦ Μαθητοῦ. Ὁ ἴδιος εἶχε δεῖ πάνω στό Σταυρό τον Ἰησοῦ Χριστό νά πεθαίνει. Γνώριζε καί τά τῆς ταφῆς Του.
Μέ βάση, λοιπόν, τήν ἀνθρώπινη λογική δικαιολογεῖται ἡ πρός στιγμήν ἀντίδραση ἀπό τή δυσπιστία του. Ὅταν τήν ξεπερνάει, θέλει καί ὁ ἴδιος νά δεῖ ὅ,τι εἶδαν οἱ ἄλλοι Μαθητές: Τά χέρια καί τήν πλευρά τοῦ Ἀναστάντος! Ἄλλες ἀξιώσεις δέν εἶχε, ἁπλῶς νά δεῖ κι’ ἐκεῖνος ὅ,τι καί οἱ λοιποί. Σ’ αὐτή του τήν “ἀπιστία” θά σταθεῖ μέ πολύ σεβασμό ἡ Ἐκκλησία μας, γι’ αὐτό καί ὁ ἱερός της ὑμνοδός θά ψάλλει: “Ὦ καλή ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ, τῶν πιστῶν τάς καρδίας εἰς ἐπίγνωσιν ἦξε…”.
Ὁ Ἀναστημένος Κύριος γνωρίζει τίς διαθέσεις τοῦ Μαθητῆ Του! Γι’ αὐτό καί τόν καλεῖ νά πεισθεῖ (ὄχι νά πιστέψει) πρίν ἀκόμη ἀποτολμήσει νά ζητήσει ἀποδείξεις. Ὁ Θεάνθρωπος “βοηθάει”, κατά ἕνα τρόπο τόν Μαθητή, προσθέτοντας πίστη στήν πίστη του. Καί ἀπό αὐτόν τόν ἀσάλευτον πλέον βράχο τῆς πίστεώς του γιά τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου καί τό γεγονός τῆς Ἀναστάσεώς Του θά ξεπηδήσει “ὡς φωνή ὑδάτων πολλῶν” ἡ ὁμολογία: “Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου…”
Ἡ πίστη τοῦ Θωμᾶ στόν κάθε χριστιανό θέλει νά τονίσει πώς οὔτε τό θαῦμα οὔτε ἡ ὁποιαδήποτε ἀπόδειξη δέν μπορεῖ νά “στηρίξει”τήν πίστη! Γιατί ἡ ἀληθινή πίστη εἶναι ἡ σιωπηλή κατάφαση στή μαρτυρία τοῦ Ἀναστημένου καθώς καί ἡ χωρίς περιστροφές ἤ “μέσες λύσεις” προσκύνησή Του! Μποροῦμε νά ποῦμε μέ ἀκρίβεια πώς ὁ σκοπός τῆς περιγραφῆς τῶν ἐκτεθέντων στίς δύο ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ δέν ἦταν ἡ ἁπλή ἐξιστόρηση, ἀλλά ἡ πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό ὡς Υἱό τοῦ Θεοῦ.
Τό “Εὐαγγέλιο” τῆς Ἐκκλησίας
Μιλάει μέ τό σημερινό ἀνάγνωσμα γιά τήν βασιλική ἐξουσία τοῦ Χριστοῦ, τήν ἀποστολή τῶν Μαθητῶν στό κήρυγμα καί τήν πανηγυρική ὁμολογία τῆς Θεότητος τοῦ Ἀναστημένου ἀπό τό Θωμᾶ. Τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα ἄρχιζε μέ τήν ὁμολογία τῆς Θεότητος τοῦ Σταυρωθέντος Λόγου καί ἔκλεινε μέ τή διακήρυξη τῆς Θεότητός Του ὡς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ἡ Δημιουργία ὁλόκληρη “δι’ Αὐτοῦ ἐγένετο” (Ἰωάν. 1,2). Τό ἴδιο καί ἡ ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου. Ἔτσι, ἐνῶ στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς θείας Λειτουργίας τοῦ Πάσχα βλέπουμε πώς ὁ κόσμος δέν Τόν δέχθηκε (Ἰωάν. 1,11), σήμερα βρισκόμαστε μέ τήν ὁμολογία τοῦ Θωμᾶ μπρός στή θερμή πίστη τῶν Μαθητῶν Του.
Ὁ Προφήτης καί Πρόδρομος ἐξάλλου Ἱωάννης μιλάει γιά τήν ἔλευση τοῦ Θεανθρώπου στόν κόσμο. Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης θά ὑπογραμμίσει ὅτι “ταῦτα γέγραπται, ἵνα πιστεύσητε ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστός ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ, καί ἵνα πιστεύοντες ζωήν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.” (Ἰωάν. 20,31). Σ’ αὐτή τήν ὁμολογία πού εἶναι τό “εὐαγγέλιο”τῆς Ἐκκλησίας ἀποσκοπεῖ τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων, γιατί ἡ πίστη στόν Σαρκωμένο καί Ἀναστημένο Υἱό τοῦ Θεοῦ ὁδηγεῖ στή σωτηρία καί στήν αἰώνια ζωή τόν ἄνθρωπο.
Ὁ Κύριός μας δέν ἦταν ἕνας προφήτης ἤ διδάσκαλος, ἀλλά ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πού ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά κάνει τόν ἄνθρωπο θεό κατά χάρη. Αὐτή εἶναι ἡ μαρτυρία τῆς Ἐκκλησίας μας πού, στηριζόμενη στήν πίστη, μιλάει γιά “τόν ὑπέρ ἡμῶν παθόντα καί Ταφέντα καί Ἀναστάντα… κατά τάς Γραφάς” Θεάνθρωπο Δομήτορά της. Αὐτή τή μαρτυρία της πού ἀποβλέπει πάντοτε στή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, προβάλλει στόν κάθε ἄνθρωπο, στήν κάθε ἐποχή.
Ὁ ἄνθρωπος τῆς λογικῆς πάντοτε προβάλλει τό αἴτημα γιά “χειροποιαστές” ἀποδείξεις, ἐνώ τήν ἴδια στιγμή ἔχει μπροστά του τόν Ἀναστημένο Θεάνθρωπο! Ὁ ἄνθρωπος τῆς πίστεως ἀντίθετα δέν χρησιμοποιεῖ ὡς ἐπιχειρήματα τῆς πίστεώς του τά “τεκμήρια” τῆς ἀφῆς ἤ τήν “πληροφορία”τῶν αἰσθήσεών του γιά τόν Ἀναστημένο Χριστό. Ὑμνεῖ τήν Ἀνάσταση καί προσκυνεῖ τόν Ἀναστημένο! Κι’ αὐτό εἶναι τό βίωμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας!…
Ἡ πίστη τοῦ ἀνθρώπου
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός γράφει πώς “ὁ χριστιανός πίστις ἐστίν”. Δηλαδή, γιά νά θεμελιώσει μέσα του ὁ ἄνθρωπος τό σωτήριο καί κοσμογονικό γεγονός τῆς πίστεως, δέν χρειάζεται ἀποδείξεις! Βέβαια καί ἡ “ἔρευνα”στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ἔχει τή θέση της καί κανείς δέν τήν ἀμφισβητεῖ. Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς μέ ἔμφαση τόνισε: “Ἐρευνᾶτε…” (Ἰωάν. 5,39). Αὐτή τήν ἔρευνα πρέπει νά ἀκολουθεῖ, ἀσφαλῶς, ἡ “θέα” τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό τήν δύναμη τῆς πίστεως.
Ὁ ἀπόστολος Θωμᾶς εἶναι τό αἰώνιο παράδειγμα γιά τήν πίστη τοῦ ἀνθρώπου. Δύσπιστος γιά λίγο στάθηκε ὁ ἴδιος. Αὐτό, ὅμως, δέ σημαίνει πώς δέν ἦταν πιστός, γιατί ἡ ὁμολογία του ἔγινε ὕμνος καί τραγούδι στό στόμα τῶν πιστῶν καί στή γραφίδα τοῦ ὑμνογράφου! (Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου) εἶπε ὁ Μαθητής.
Αὐτό πρέπει νά ἐπαναλαμβάνουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Καί οἱ δύσπιστοι καί οἱ ἄπιστοι καί μάλιστα νά ζητᾶμε ἀπό τόν Κύριο νά μᾶς ἐνισχύει την πίστη (Λουκ. 17,5), νά μᾶς ἀνοίγει τούς ὁρίζοντες, νά μᾶς φωτίζει μέ τό Φῶς Του.
Ἡ τρίχρονη μαθητεία τοῦ Θωμᾶ καντά στόν Κύριο τοῦ δίδαξε τήν πίστη. Ἡ πάνω ἀπό δύο χιλιάδες καί παραπάνω χρόνια ἀπό τότε ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας τό ἴδιο κηρύττει στόν σύγχρονο ἄνθρωπο. Ἆραγε θά ἀκούσουμε τή φωνή της, γιά νά ὁμολογήσουμε καί ’μεῖς μαζί μέ τό Θωμᾶ: “Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου”;