Τα σύνορα Ψυχρού Πολέμου Δύσης Ρωσίας , η Ελλάδα , η Τουρκία και οι συζητήσεις περί «συνεκμετάλλευσης»

Γράφει ο Κωνσταντίνος Τζαβέλλας, Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α.

Στην επαναχάραξη της νέας στρατηγικής των ΗΠΑ Η επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ απαιτεί επαναχάραξη της ελληνικής στρατηγικής – Militaire.gr          (1-10-2021) σημειώσαμε ότι την αλλαγή της στρατηγικής την απαίτησε το τέλος της παγκοσμιοποίησης, η οποία σηματοδοτεί μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές που επηρεάζονται κυρίως από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Αναφέραμε διάφορα θέματα που απαιτούν επαναχάραξη στρατηγικής. Σήμερα θα προσπαθήσουμε να αποσαφηνίσουμε την αλλαγή στρατηγικής στην ειδική μεταχείριση της Κίνας και της Ρωσίας και την εμπλοκή της χώρας μας.

Η στρατηγική των ΗΠΑ πάντα περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των πιθανών απειλών κατά της ασφάλειας της χώρας, της οικονομίας και οτιδήποτε άλλο που στον πολιτισμό τους, οι ΗΠΑ, θεωρούν «αξίες». Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 παράμετροι που προσδιόριζαν μία υπερδύναμη, η οικονομία, η επικοινωνία, η παραγωγική τεχνολογία, κ.τ.λ. επεδίωκαν να έχουν σύνορα ένα κράτος – προστάτη, μονοπολικό κράτος δηλαδή. Με τον Ομπάμα στην προεδρία και τον Μπάιντεν στο πλευρό του, στην αντιπροεδρία, οι παράμετροι, όπως αυτοί που αναφέραμε ελευθερώθηκαν και διασκορπίστηκαν εκτός συνόρων, ακολουθώντας ελεύθερη πορεία, φέρνοντας την παγκοσμιοποίηση, με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Έτσι το εμπόριο, η κοινωνική δομή, η τεχνολογία, η κουλτούρα, το πολιτικό σύστημα, η παιδεία κ.τ.λ. λειτουργούσαν χωρίς περιορισμούς. Σημειώσαμε ότι στα περισσότερα από τα παραπάνω, εξ΄αιτίας οικονομικών συμφερόντων, η πολιτική  των ΗΠΑ λειτούργησε αγνοώντας τα παραδοσιακά μέτρα ασφαλείας και υπερεκτιμώντας την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών, της εσωτερικής και της εξωτερικής ασφάλειας, να ελέγξουν την κατάσταση. Μεγαθήρια εταιρείες των ΗΠΑ προχώρησαν σε τεράστιες επενδύσεις σε όλη την Άπω Ανατολή, την Κίνα, την Ινδία και σε άλλα κράτη, χωρίς αυστηρούς ελέγχους ακόμη και στην εξαγωγή της υψηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας ταυτόχρονα πρόβλημα στην εσωτερική τους αγορά, που αδυνατούσε να ανταγωνιστεί τα εισαγόμενα των αντιπάλων εταιρειών. Η παραγωγή σε όλο της το φάσμα έχασε τον προσανατολισμό της. Η υπερδύναμη με τους «ακολούθους» της, κυρίως την ΕΕ «μοίρασε» ασύδοτα και ανεξέλεγκτα μικρά και μεγάλα κομμάτια της παραγωγικής δύναμής της, με αποτέλεσμα  οι αποδέκτες που προαναφέρθηκαν να πολλαπλασιάσουν την οικονομική τους ισχύ παγκοσμίως, να  αμφισβητήσουν την υπερδύναμη και να μιλούν για πολυπολικό κόσμο. Όχι μία υπερδύναμη, αν αυτή αυτοπροσδιορίζεται, κατ΄αρχήν, οικονομικά. Πολυπολικό κόσμο που έχουν πλέον άποψη σε όλα τα θέματα οι οικονομικές υπερδυνάμεις του σήμερα. Στην ουσία «χάθηκε» η υπερδύναμη, αμφισβητήθηκε με τρόπο αυστηρά οικονομικό ο μονοπολικός κόσμος, με αποτέλεσμα να απαιτείται σήμερα, χθες, αυτή η αλλαγή της στρατηγικής των ΗΠΑ. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τράμπ ήταν ο πρώτος που έδωσε το σύνθημα της παλιννόστησης της αμερικανικής οικονομίας.

Κίνα

Ως πρώτο άξονα επαναχάραξης της στρατηγικής είναι η Κίνα. Η Κίνα είναι ο «εχθρός» και συγκεκριμένα η οικονομική αποδόμηση της Κίνας είναι ο κύριος στόχος αυτής της στρατηγικής. Μπορεί να επιτευχθεί; Το γεγονός της παλιννόστησης των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ και στις φιλικές χώρες δεν σημαίνει και το τέλος της παγκοσμιοποίησης, διότι το τέλος της δεν επιβάλλεται, δεν περιορίζεται αυτόματα και το σπουδαιότερο για οποιαδήποτε «μεταβολή» της παγκοσμιοποίησης, απαιτείται χρόνος. Αντίθετα άφησαν επενδυτικό πεδίο ελεύθερο κυρίως στην Κίνα και την Ρωσία ώστε να συνεργαστούν με την Ινδία, πέμπτη οικονομική δύναμη παγκοσμίως και να προσεγγίσουν ο καθένας χωριστά, την Μέση – Άπω Ανατολή, την Αφρική, την Νότια Αμερική και την ΕΕ με την οποία ανέπτυξαν μία αμφίδρομη, δυναμική οικονομική σχέση. Το στρατηγικό οικονομικό δόγμα της Κίνας είναι επιθετικό σε αντίθεση με το στρατιωτικό που είναι αμυντικό. Οι επιχειρήσεις από την Κίνα, το κινεζικό κράτος δηλαδή, που επενδύουν ανά την υφήλιο λειτουργούν με στρατηγικό στόχο, να υπάρχει εξάρτηση της επιχείρησης με την «μαμά πατρίδα». Σε πολλές χώρες του κόσμου και ειδικότερα της ΕΕ, όπως και στην χώρα μας, επιχειρήσεις από την Κίνα ελέγχουν οργανισμούς, λιμάνια, μέσα συγκοινωνίας κ.τ.λ. Η Κίνα είναι κάτοχος κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ της τάξης περίπου του 1 τρισεκατομμυρίου. Η συνεχιζόμενη επενδυτική εκστρατεία της και η πολυπολικότητα της οποίας είναι κύριος εκφραστής, της έδωσε την δυνατότητα να επιλέγει ακόμη και άλλο νόμισμα, από το δολάριο, για τις εμπορικές της συναλλαγές δημιουργώντας πρόβλημα στις ΗΠΑ, διαδικασία που ακολούθησαν και άλλοι «εχθροί» της πρώην οικονομικής υπερδύναμης, όπως η Ρωσία, η Ινδία, το Ιράν, ακόμη και η Βραζιλία. Τελευταία δείχνει την διπλωματική δυναμική της, σε διεθνή ζητήματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, επιδιώκοντας να κάνει τον διαμεσολαβητή. Πολλοί την χλευάζουν σε παρόμοιες διπλωματικές κινήσεις αλλά κάνουν μεγάλο λάθος.  Όσον αφορά τις Ένοπλες Δυνάμεις της Κίνας πρέπει να αναφερθεί ότι το Εθνικό Στρατηγικό Στρατιωτικό Δόγμα της είναι καθαρά Αμυντικό. Οι ΕΔ της δεν έχουν εμπειρία στρατιωτικών επιχειρήσεων εκτός της επικρατείας της. Τα πυρηνικά της όπλα είναι αρκετά για την απαιτούμενη αποτροπή. Τα θέματα που κατά διαστήματα προκύπτουν με το Χονκ Κονκ και κυρίως με την Ταϊβάν, όπως πρόσφατα, τα θεωρεί εσωτερικά θέματα και η θέση της αυτή είναι ξεκάθαρη προς κάθε ενδιαφερόμενο να εμπλακεί. Πρέπει όλοι να γνωρίζουν ότι με τα δύο παραπάνω θέματα η Κίνα έχει πολύ ξεκάθαρη πολιτική. Μη αποδεκτή καμία εξωτερική εμπλοκή. Άλλα θέματα που θα μπορούσαν να την προβληματίσουν και να την εμπλέξουν σε περιπέτειες είναι οι τουρκόφωνοι Ουϊγούροι της επαρχίας του Σιντζιάνγκ στην Δυτική Κίνα, η νότιος Σινική θάλασσα και μικροπροβλήματα με την Ινδία στα Ιμαλάϊα που θεωρούνται  διαχειρίσιμα. Με λίγα λόγια αυτός είναι ο «εχθρός» που προσπαθούν να παρουσιάσουν οι ΗΠΑ. Υπάρχουν ακόλουθοι αυτής της στρατηγικής; Πολύ δύσκολα οι ΗΠΑ θα βρουν ακολούθους για την οικονομική αποδόμηση της Κίνας. Αντίθετα όσο θα αυξάνονται οι κινέζικες συναλλαγές με άλλο νόμισμα, εκτός δολαρίου, τα προβλήματα των ΗΠΑ θα μεγαλώνουν. Σαφώς υπάρχουν παράγοντες εξάρτησης που σχετίζονται με τυχόν αδυναμίες που έχει η Κίνα, όπως η μεγάλη εξάρτηση της σε ενέργεια (φυσικό αέριο, πετρέλαιο), χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η εμπλοκή της, με ξένο δάκτυλο, σε προβλήματα που προαναφέρθηκαν. Από την πλευρά της η Κίνα ενισχύει την δυναμική της μέσω του SCO (Shanghai Cooperation Organization) Οργανισμού Συνεργασίας Σαγκάης, έναν οργανισμό που δημιουργήθηκε για λόγους ασφαλείας και εξελίσσεται σε οικονομικό οργανισμό. Μαζί με την Ρωσία και πολλά κράτη της Κεντρικής Ασίας, κατόρθωσαν και έφεραν στον SCO και την Ινδία. Από την δική τους πλευρά οι ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, προσπαθούν να εμπλέξουν την Ινδία σε σχέδια περιορισμού της Κίνας μέσω του Quad τετραμερούς στρατηγικού διαλόγου μεταξύ Ιαπωνίας, Αυστραλίας, Ινδίας, ΗΠΑ. Επίσης χρησιμοποιούν και το forum I2U2 που αποτελεί μια εταιρική σχέση μεταξύ της Ινδίας, του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και των ΗΠΑ ώστε να περιορίσουν τις κινήσεις της Κίνας στην Μέση Ανατολή και Ασία. Συνεπώς η οικονομική αποδόμηση της Κίνας με απλές μεθόδους, κυρίως περιοριστικούς, είναι μία πολύ δύσκολη υλοποιήσιμη στρατηγική που απαιτεί χρόνο.

Ρωσία

Για την Ρωσία τονίσαμε ότι αποτελεί πυρηνική απειλή και οι διαφωνίες της θα λαμβάνονται πάντα υπόψη. Στις 8-3-2022 «Στον πόλεμο καμιά φορά χάνει και αυτός που τον κέρδισε»-Κ.Τζαβέλλας – Militaire.gr με αφορμή την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, υπογραμμίσαμε ότι η Ρωσία εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι δεν τηρήθηκαν οι συμφωνίες του Minsk και εισέβαλε στην Ουκρανία. Σημειώσαμε ότι ο περίφημος Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) δεν έκανε τίποτε για την τήρηση των συμφωνιών και σαφώς γνώριζε για την εισβολή των Ρώσων. Τελικά μήπως κάποιος ή κάποιοι ήθελαν αυτόν τον πόλεμο; Γνωρίζουμε τον κύριο ηττημένο, την Ουκρανία, διότι στους ηττημένους είναι και η ΕΕ και η Ρωσία που θα είναι τυπικά νικητής.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε την ευκαιρία στις ΗΠΑ να  «πολεμήσουν» την οικονομία της Ρωσίας επιβάλλοντας οικονομικές κυρίως κυρώσεις, να δημιουργήσουν πρόβλημα σοβαρό στην οικονομία της ΕΕ και να εξασθενίσουν την υπεροψία και όχι μόνο της Γερμανίας. Σε μία Ρωσία της οποίας τα σύνορα με την ΕΕ είχαν καταργηθεί. Σε μία Ρωσία που είχε επενδύσεις σε όλες τις χώρες της ΕΕ και οι ρώσοι μεγιστάνες τα δισεκατομμύριά τους σε ευρωπαϊκές τράπεζες. Σε μια Ρωσία που διαχειρίζονταν ενεργειακά την ΕΕ. Άμεση επίπτωση του πολέμου ήταν το ενεργειακό πρόβλημα της ΕΕ η οποία για άλλη μία φορά, μετά την Γιουγκοσλαβία, γίνεται πόλεμος στο έδαφός της και δεν έχει ούτε λόγο ούτε καν άποψη.

Οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην ΕΕ δεν φαίνονται ακόμη καθαρά. Η ΕΕ στην ουσία απέκτησε ή μάλλον της επιβλήθηκε εχθρός. Η Ρωσία του Πούτιν. Και όταν αναφερόμαστε στην ΕΕ βάζουμε μπροστά την Γερμανία η οποία είναι η μεγάλη χαμένη. Είχε στα σχέδιά της με τον Nord Steam 2 να γίνει ο κύριος προμηθευτής του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μεταπωλητής  δηλαδή. Η εξέλιξη αυτή είχε ανησυχήσει την υπερδύναμη και για τον λόγο αυτό είχαμε και έχουμε τις εξελίξεις που ζούμε.

Η  Ρωσία είναι σίγουρο ότι έχει εισέλθει σε μία οικονομική θύελλα τα αποτελέσματα της οποίας είναι ακόμη θολά. Πρέπει να αναφέρουμε ότι αντίστοιχες εθνιστικά περιοχές με αυτές της ανατολικής Ουκρανίας υπάρχουν και στην νότια Ρωσία, την περιοχή του Καυκάσου. Άραγε ένα νέο πρόβλημα για τον Πούτιν με την παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία; Από τις εξελίξεις διαπιστώνουμε ότι ξαφνικά η Ευρώπη απέκτησε ανατολικά σύνορα με την Ρωσία που πολύ σύντομα θα μας θυμίζουν αυτά, του ψυχρού πολέμου.  Μήπως με αυτόν τον τρόπο έχουμε και τον γεωγραφικό και τον οικονομικό περιορισμό στον έτερο εκφραστή του πολυπολικού κόσμου την Ρωσία;

Sea to Sea

Στα ανατολικά όρια, σύνορα της ΕΕ ή της λεγόμενης Δύσης, που η νέα στρατηγική των ΗΠΑ έχει σχεδόν χαράξει, έχουν επιλέξει και την χώρα μας ως έναν «σταθμό ελέγχου» της Ευρασίας και Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό σημαίνει αναβάθμιση της χώρας μας σε όλους του τομείς που σχετίζονται με την επιλογή αυτή. Οι επενδύσεις των ΗΠΑ προς την κατεύθυνση αυτή, για όσους γνωρίζουν είναι τεράστιες. Με αφορμή δηλώσεις του τούρκου προέδρου για το «ονειρεμένο έργο του», τον παράλληλο Βόσπορο που θέλει να ανοίξει για να ελέγχει την ναυσιπλοΐα ή την κατά καιρούς απειλή για κλείσιμο των Στενών, αγνοώντας την Συνθήκη του Μοντρέ. Με αφορμή τον περιορισμό της Ρωσίας που αναφέραμε παραπάνω και επειδή η νέα στρατηγική των ΗΠΑ απαιτεί εναλλακτικές μόνιμες λύσεις, ξεκίνησε το μεγάλο πρόγραμμα Sea to Sea (StS). Το StS είναι η μόνιμη λύση εφοδιασμού της ανατολικής Ευρώπης χωρίς κάποιος τρίτος να θέτει περιορισμούς, ελέγχους όπως η Τουρκία στα Στενά ή η Ρωσία στην Μαύρη θάλασσα όταν οι καταστάσεις είναι έκρυθμες. Η Αλεξανδρούπολη (S) θα αποτελεί τον τερματικό σταθμό, την κύρια βάση των πλοίων, τα εμπορεύματα των οποίων  θα έχουν προορισμό (t) το Μπουργκάς (S) της Βουλγαρίας, την Κωστάντζα (S) της Ρουμανίας, την Οδησσό (S) της Ουκρανίας ή άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης (StS).  Τα στενά του Βοσπόρου θα χάσουν μέρος της στρατηγικής αξίας τους όσον αφορά τον έλεγχο των πλοίων, Τα παιγνίδια της Τουρκίας στον έλεγχο θα αφορούν περισσότερο πλοία της Ρωσίας, της Γεωργίας και γενικά «καθαρά» εμπορικά πλοία. Για την λειτουργία του, το  StS, θα απαιτήσει μεγάλο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο από την Αλεξανδρούπολη μέχρι τα προαναφερόμενα λιμάνια. ΕΔΩΗ επαναχάραξη της στρατηγικής των ΗΠΑ απαιτεί επαναχάραξη της ελληνικής στρατηγικής – Militaire.gr στο τέλος του άρθρου αναφέραμε ότι τα γραφόμενα δεν αποτελούν σενάριο κινηματογραφικής ταινίας αλλά πραγματικό σενάριο μιας εικοσαετίας. Δύο χρόνια ήδη παρήλθαν και βλέπουμε τις εξελίξεις. Η αποδοχή του νέου ρόλου της χώρα μας χαρακτηρίζεται από μία παράμετρο πολύ σημαντική. Η αποδοχή γίνεται από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων της χώρας μας χωρίς τον τρελό αντιαμερικανισμό της δεκαετίας του ΄80. Η αποδοχή ξεκίνησε με ηρεμία από την προηγούμενη κυβέρνηση, συνεχίζεται από την παρούσα και θα συνεχιστεί από την οποιαδήποτε επόμενη χωρίς οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις να φέρουν ακραίες διαφωνίες. Υπογραμμίζεται, αποδοχή δεν σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις μας ενέδωσαν ή πρόκειται να ενδώσουν σε κάτι, οι ΗΠΑ ξεχώρισαν την Ελλάδα για συγκεκριμένα γεωπολιτικά – γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα.

Τα παραπάνω δεν βάζουν την Τουρκία στην άκρη, απλά την αποδομούν. Η Τουρκία λόγω της γεωγραφικής θέσης της, ως μέλος του ΝΑΤΟ και ως μία μεγάλη πληθυσμιακά χώρα, με αναπτυσσόμενη οικονομία αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην Ανατολή. Ο ρόλος της σίγουρα δεν θα είναι αυτός που οραματίζεται ο κ. Ερντογάν ή οποιοσδήποτε Τούρκος πρόεδρος, μία Τουρκία περιφερειακή δύναμη. Το οπλοστάσιό της θα συνεχίσει να είναι σύγχρονο όσο αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και αυτό πλέον δεν πρέπει να μας φοβίζει. Ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα των εκλογών η πολιτική της, τουλάχιστον έναντι της χώρας μας δεν θα αλλάξει. Ο σεισμοί της δημιούργησαν σημαντικό οικονομικό πρόβλημα, θα της περιορίσουν τον γεωπολιτικό παιγνίδι που ξεκίνησε να παίζει και σύντομα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα την επισκεφθεί. Ο ρόλος της όμως για τις εξελίξεις ανατολικά, βορειοανατολικά και  νοτιοανατολικά θα είναι σημαντικός. Στις σχέσεις μας με την Τουρκία υπάρχει αυστηρά καταγεγραμμένη προϊστορία στις διαφορές μας.

Υφαλοκρυπίδα – ΑΟΖ. Η κάθε είδους «συνεργασία» ή κάθε συν……… που οραματίζονται κάποιοι στην χώρα μας με την Τουρκία, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κάθε κίνηση από μέρους μας πρέπει να είναι αποδεκτή από όλο το πολιτικό φάσμα, εντός και εκτός Βουλής. Είναι γελοίο κάποιοι να θεωρούν ότι με εκπομπές στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, με άρθρα και αναρτήσεις σε διάφορα site, μπορούν να χειραγωγήσουν τον έλληνα θεατή ή ακροατή για κάτι που ιστορικά είναι απαραβίαστο και δεν αλλάζει με απόφαση μιας κυβέρνησης. Οι αποφάσεις στις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν, όχι μόνο με τα ελληνοτουρκικά, απαιτείται πλέον να βγαίνουν από ειδικά όργανα. Απαιτείται σωστή ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας από πληροφορίες και ειδικούς. Η ενημέρωση του πολίτη να μην αφήνει ερωτηματικά για αποτελέσματα δυσδιάκριτα. Για τον λόγο αυτό, τώρα, απαιτείται η δημιουργία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ). Ένα ΣΕΑ ελληνικό. Ένα ΣΕΑ για ένα κράτος όπως η Ελλάδα μας, ξεχωριστό. Υπάρχουν ειδικοί επιστήμονες, αναλυτές που αφιέρωσαν την καριέρα τους, που προτείνουν την δημιουργία του ΣΕΑ και μπορούν να βοηθήσουν ανάλογα. Είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι η χώρα μας είναι σε προεκλογική περίοδο και κανείς από αυτούς που παρουσιάζονται ως υπερπατριώτες δεν θέτουν θέμα δημιουργίας ΣΕΑ.  Όχι ΚΥΣΕΑ στου Μαξίμου αλλά ένα ΣΕΑ που στις γεωστρατηγικές, γεωπολιτικές, οικονομικές αλλαγές που έρχονται θα δώσει στην πολιτική ηγεσία της χώρας μας τον βηματισμό που θα απαιτούν οι αλλαγές. Αλλαγές που θα απαιτούν την αποδοχή τους όχι από μια κυβέρνηση αλλά από ένα Έθνος. Ήρθε ο χρόνος να μπει σε «τάξη» η ελληνική στρατηγική πριν τις αλλαγές. Πρέπει να επαναχαραχθεί και να αποσαφηνιστεί. Οι εξελίξεις τρέχουν και μάλλον η εικοσαετία που δώσαμε θα μας διαψεύση.

Σημ: Ο ορισμός Sea to Sea (StS) είναι προσωπικός.